آناتومی و فیزیولوژی دستگاه تناسلی مردان

 

آناتومی و فیزیولوژی دستگاه تناسلی مردان دو مبحث متفاوت و از دو دیدگاه مجزا مورد بحث و آموزش قرار می‌گیرد. که در این مقاله سعی می‌کنیم به تفصیل هر کدام را شرح دهیم.

آناتومی دستگاه تناسلی مردان

وقتی در مورد آناتومی دستگاه تناسلی مردان صحبت می‌شود از دو منظر باید مدنظر قرار گیرد:

الف) ارگان‌های داخلی (داخل بدن هستند)

• مجرای خروجی بیضه

لوله‌های بلند، باریک و عضلانی که اپیدیدیم (واقع‌شده روی بیضه) را به مجرای تخلیه منی وصل می‌کند. وظیفه این مجرا، انتقال اسپرم‌های بالغ از اپیدیدیم به مجرای انتزاعی می‌باشد.

کیسه منی

وظیفه این کیسه‌ها، تولید منی می‌باشد. منی مایعی سرشار از فروکتوز است که منبع تغذیه اسپرم می‌باشد.

مجرای منی

از پیوستن مجرای خروجی بیضه و کیسه منی، شکل می‌گیرد. وظیفه مجرای منی، انتقال منی که حاوی اسپرم می‌باشد به مجرای پیشاب می‌باشد.

پروستات

غده‌ای به‌اندازه گردو که زیر مثانه قرار دارد. وظیفه پروستات، تغذیه اسپرم می‌باشد.

غدد میز راهی

غددی ریز به‌اندازه یک نخود هستند که در اطراف مجرای پیشاب و زیر پروستات قرار دارند. وظیفه آنها، تولید مایع شفاف و لزجی می‌باشد که به داخل مجرای پیشاب ریخته شده و موجب روان‌سازی مجرای پیشاب می‌گردند.

ب) ارگان‌های بیرونی (بیرون از بدن قرار دارند)

آلت تناسلی

که شامل ریشه (به دیواره شکم متصل است) تنه (بدنه–محور) و سر آلت (مشقه) می‌باشد. ازنظر ساختار داخلی، آلت تناسلی شامل اجسام غاری در طرفین و بافت اسفنجی در وسط می‌باشد. مجرای پیشاب داخل بافت اسفنجی قرار دارد.

 چند نکته :

1. وظیفه آلت تناسلی مردان، یکی خروج ادرار از بدن می‌باشد و یکی، خروج منی (حاوی اسپرم) به‌منظور ایجاد بارداری در زن.
2. سر آلت یا حشقه، بافت نرمی است که حالت مخروطی دارد و به هنگام نعوظ (شق شدن) موجب ورود آسان به داخل واژن می‌شود.
3. پوست آلت شل است و حالت ارتجاعی دارد، بنابراین در حال سفت شدن آلت، پوست کشیده و محکم می‌شود.

بیضه

دو بیضه، به شکل دو زیتون نسبتاً بزرگ و بیضی‌شکل در زیر آلت تناسلی و داخل کیسه بیضه قرار دارند. بیضه‌ها توسط طناب بیضه محافظت می‌شوند. داخل بیضه‌ها، لوله‌های مارپیچی قرار دارند که وظیفه آنها تولید اسپرم می‌باشد.

اپیدیدیم

یک کیسه مارپیچی بلند است که بر روی قسمت پشتی هر بیضه قرار می‌گیرد. ایپیدیدیم، وظیفه حمل و ذخیره‌سازی اسپرم تولیدشده در بیضه را بر عهده دارد. بالغ شدن اسپرم‌ها نیز در اپیدیدیم انجام می‌شود.

کیسه بیضه

یک کیسه شل از جنس پوست بدن که زیر آلت تناسلی آویزان است و بیضه‌ها درون آن قرار دارند. وظیفه آن، محافظت از بیضه‌ها می‌باشد. همچنین به‌عنوان سیستم کنترل کننده ی دما عمل می‌کند.

به‌طوری‌که برای گرم شدن بیضه‌ها، منقبض‌ شده و به بدن نزدیک می‌شوند و برای خنک شدن، منبسط‌ شده و از بدن دور می‌شوند. حرارتی که اسپرم باید در آن باشد، مقداری کمتر از دمای بدن می باشد.

چند نکته

1. بخشی از مجرای پیشاب داخل بدن قرار دارد؛ اما بیشترین قسمت آن در تنه آلت تناسلی و بیرون از بدن است.
2. به هنگام انزال، مجرای ادراری که مثانه را به مجرای پیشاب منتقل می‌کند، مسدود شده و ادرار از مثانه خارج نمی‌شود، بلکه فقط منی خارج می‌شود.

از اتصال کیسه منی و مجرای منی، مجرای انزال ایجاد می‌شود که به قسمت داخل مجرای پیشاب متصل می‌شود.

 

فیزیولوژی دستگاه تناسلی مردان

وقتی در مورد عملکرد فیزیولوژی دستگاه تناسلی مردان صحبت می‌شود باید دو نوع عملکرد متفاوت مدنظر قرار گیرد:

عملکرد دستگاه تناسلی مردان در رابطه با تولید مثل

از یک دیدگاه وظیفه اصلی دستگاه تناسلی مردان تولید اسپرم جهت لقاح با تخمک زنانه برای تداوم نسل می‌باشد.

به هنگام بلوغ مردان عمل اسپرماتوژنز که همان بالغ شدن سلول‌های جنسی نر می‌باشد اتفاق می‌افتد. پس از بلوغ هورمون LH (لوتئینی) و هورمون FSH (هورمون تحریک‌کننده فولیکول) به ترتیب موجب تحریک تستوسترون و بلوغ سلول‌های جنسی می‌شوند.

با هر بار تحریک جنسی مرد میلیون‌ها اسپرم از اپیدیدیم وارد کیسه منی شده و در آن غوطه‌ ور می‌شوند و با انزال مرد، به داخل واژن زن می‌ریزند.

تستوسترون نیز موجب تولید صفات ثانویه مردانه از قبیل بزرگی آلت، درآوردن ریش و سبیل، کلفتی صدا و قدرت عضلات می‌شود.

عملکرد دستگاه تناسلی مردان در رابطه با آمیزش جنسی

فیزیولوژی دستگاه تناسلی مردان در رابطه با آمیزش جنسی در واقع همان مکانیسم نعوظ می‌باشد. هنگام تحریک جنسی (به هر شکلی که باشد) جریان خون شریانی داخل بافت اسفنجی آلت به‌ شدت افزایش می‌یابد. طوری که فرصت خروج خون از مویرگ‌های آلت وجود ندارد. درنتیجه آلت قطور و دراز می‌شود و به حدی سفت و شق می‌شود که می‌تواند وارد واژن شود.

همچنین این خون در قسمت حشفه آلت موجب تورم و سفت شدن آن می‌گردد و دخول را تسهیل می‌کند.